d) Ayrılma (Çıkma) durumu eki: (-den / -dan / -ten / -tan)

İsimlere “-dan / -den / -tan / -ten” ekleri getirilerek yapılır. Yer, zaman, sebep ve karşılaştırma bildirir.

Örnek

» O, yemeğini her gün evden getirir.
» Sıcaktan bayıldı. Yorgunluktan uyuyakalmış.
» Kardeşinden daha çalışkan.
» İzmir’e akşamdan gidelim.

2.1.3. İlgi (Tamlama) Ekleri (-ın / -in / -un / -ün)

Bir ismi başka bir isimle ilgili hale getirir; isimleri isimlere bağlar.
Bu ek 1. tekil ve 1. çoğul şahıs için “-im” şeklindedir: ben-im, biz-im

»  Belirtili isim tamlaması kurar:

Örnek

» Bebeğin yüzü çok sevimli.
» Kardeşim benim kalemimi almış.

2.1.4. İyelik (Aitlik) Ekleri (-m, -n, -i, -miz, -niz, -leri)

İsimlere gelerek onların kime veya neye ait olduğunu belirten eklerdir. Şahıslara göre çekimlenir.

Örnek

(benim) defterim

(senin) defterin

(onun) defteri

(bizim) defterimiz

(sizin) defteriniz

(onların) defterleri

» Evimizin küçük bir bahçesi var.
» Gömleğimin düğmesi kopmuş.

UYARI: İyelik eklerini belirtme hal eki ile karıştırmamak gerekir.

Örnek

» Evi yeni aldık. (o evi)

» Evi çok büyükmüş. (onun evi)

Bu iki sözcükte de “-i” eki var. Hangisi iyelik, hangisi hâl anlamak için şu soruyu sorabiliriz: “Kimin evi?”

Bu soruyu sorduğumuzda ikinci cümlenin cevap verdiğini ve “Onun evi büyükmüş.” şeklinde söylenebildiğini görüyoruz. Öyleyse “-i” eki ikinci cümlede iyelik eki, birinci cümlede ise “Neyi aldık?” sorusuna cevap verdiğinden “-i” hâl eki olarak kullanılmıştır.

Ayrıca “-i” eki almış sözcüğün başına “onun” sözcüğü getirerek de bunu anlayabiliriz.
(Onun) “Evi yeni aldık.” olmuyor, ama
(Onun) “Evi çok büyükmüş.” oluyor. Demek ki ikinci cümledeki “-i” eki, iyelik ekidir.

2.1.5. Eşitlik Ekleri (-ca / -ce / -ça / -çe)

Eşitlik ekleri, isim soylu sözcüklere gelerek onlara çeşitli anlamlar katarlar.

Örnek

» Böyle çocukça davranmamalısın. (benzerlik)
» Ailece tatile gittik. (topluluk, birlikte)
» Benden boyca uzunsun. (karşılaştırma, bakımından)
» Bence sen de haklısın. (görelik, kanaat)
» Masraflarınız şirketimizce karşılanacak.” (tarafından)

2.2 Fiil (Eylem) Çekim Ekleri

Fiiller, çekimli hâlde kullanılır. İkinci tekil kişi emir çekimi hariç bütün eylemler çekim eki alarak kullanılır. Fiil çekim ekleri, fiil kök veya gövdelerine eklenerek, fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını (eylemi yapan kişiyi) belirtirler.
Eylem çekim eklerini 2 temel grupta sınıflandırabiliriz:

1) Kip ekleri

a) Bildirme (zaman) kipi ekleri
b) Dilek kipi ekleri

2) Kişi (şahıs) ekleri

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11